Διαβήτης Τύπου 2

Τι είναι ο διαβήτης τύπου 2;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση όπου το σώμα μας δεν μπορεί να ρυθμίσει σωστά τα επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στο αίμα. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι η πιο συχνή μορφή διαβήτη που συναντάμε και μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και είναι πιο συχνός σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών. Στο διαβήτη τύπου 2 ο οργανισμός μας σταματάει να αντιδρά με το τρόπο που πρέπει σε μια πολύ σημαντική ορμόνη, την ινσουλίνη. Η ινσουλίνη βοηθά τον οργανισμό μας να διατηρεί τα επίπεδα σακχάρου στο φυσιολογικό. Η γλυκόζη (σάκχαρο) είναι μια από τις βασικές μορφές ενέργειας που χρησιμοποιείται από το σώμα μας για να λειτουργεί σωστά. Στο διαβήτη τύπου 2 ο οργανισμός μας χάνει τη δυνατότητα να ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου σωστά. Ως αποτέλεσμα, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα και τα επίπεδά της ανεβαίνουν πάνω από το φυσιολογικό.

Ποια είναι τα αίτια του διαβήτη τύπου 2;

Μια βασική αιτία του διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία. Η παχυσαρκία οδηγεί στην λεγόμενη ινσουλινοαντίσταση. Ινσουλινοαντίσταση σημαίνει ότι τα κύτταρα μας δεν ανταποκρίνονται στη δράση της ινσουλίνης και το πάγκρεας δεν μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη για να ξεπεράσει αυτή την αντίσταση. Αντί η γλυκόζη να απορροφάται στα κύτταρα μας όπου τους παρέχει ενέργεια, συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματός μας. Κλινικές μελέτες δείχνουν πως πέρα από τη παχυσαρκία γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο στην εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2.

Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 2;

Τα συμπτώματα του διαβήτη ποικίλλουν ανάλογα με την αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Μερικά άτομα μπορεί αρχικά να μην εμφανίσουν συμπτώματα. Μερικά από τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 2 είναι:

• Αυξημένο αίσθημα δίψας (πολυδιψία)
• Πολυουρία
• Κούραση
• Προβλήματα οράσεως, όπως η θολή όραση
• Καθυστέρηση στην επούλωση πληγών
• Συχνές λοιμώξεις, όπως στα ούλα και το δέρμα, καθώς και κολπικές λοιμώξεις

Τι πρέπει να γνωρίζω για την διατροφή μου;

Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη σωστή ρύθμιση του διαβήτη. Όταν μιλάμε για διατροφή στον διαβήτη σίγουρα δεν εννοούμε στερητική διατροφή ή κάποια συγκεκριμένη δίαιτα. Η διατροφή στο διαβήτη δεν είναι άλλη από αυτό που αναγνωρίζουμε ως μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή. Εστιάζουμε τη διατροφή μας στα φρούτα, λαχανικά, άπαχες πρωτεΐνες και δημητριακά ολικής αλέσεως, δηλαδή  τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες και χαμηλά σε λιπαρά και θερμίδες. Παράλληλα μειώνουμε τα κορεσμένα λίπη, τους βιομηχανοποιημένους υδατάνθρακες (λευκή ζάχαρη), το μέλι και τα γλυκά. Τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη, όπως τα γλυκά και το μέλι, είναι εντάξει μια φορά στο τόσο, εφόσον συνδυάζονται με μια υγιεινή διατροφή, υπολογίζονται ως μέρος του προγράμματος γευμάτων και δεν το παρακάνουμε.

Το να μάθει κανείς τι και πόσο μπορεί να φάει είναι πάντως μια πρόκληση. Η συνεργασία με έναν εξειδικευμένο διαιτολόγο είναι απαραίτητη ώστε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα γευμάτων που να ταιριάζει στους στόχους υγείας, τις προτιμήσεις και τον τρόπο ζωής μας.

Μια πολύ καλή αρχή για να ενημερωθεί κανείς σχετικά με τη διατροφή στο διαβήτη είναι ο Οδηγός Διατροφής της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας που μπορείτε να κατεβάσετε σε μορφή PDF δωρεάν εδώ.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία;

Η κατάλληλη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 βασίζεται στην υγιεινή διατροφή και την απώλεια σωματικού βάρους. Κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει πως ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 που καταφέρνουν να χάσουν σημαντικό ποσοστό του αρχικού τους βάρους μπορούν να ελέγξουν τον διαβήτη χωρίς να χρειάζεται καμιά άλλη θεραπευτική αγωγή, ενώ σε μερικές περιπτώσεις μπορεί και να επανέλθει ο μεταβολισμός της γλυκόζης στο φυσιολογικό. Σε πολλές περιπτώσεις όμως η διατροφή και απώλεια βάρους δεν είναι επαρκείς οπότε και χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή του διαβήτη τύπου 2. Αυτή περιλαμβάνει στην αρχή χάπια όπως η μετφορμίνη, ενώ σε προχωρημένα στάδια χρειάζεται και η λήψη ινσουλίνης. Η θεραπεία του διαβήτη προσαρμόζεται ανάλογα με τα δεδομένα υπό την καθοδήγηση του ενδοκρινολόγου.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η εξετάσεις για τη διάγνωση του διαβήτη συμπεριλαμβάνουν τα εξής και γίνονται ανάλογα με την περίπτωση:

• Μέτρηση Γλυκοζυλιωμένης Αιμοσφαιρίνης A1c (HbA1c). Αυτή η εξέταση αίματος, η οποία δεν απαιτεί νηστεία, υποδεικνύει το μέσο επίπεδο σακχάρου στο αίμα τους τελευταίους δύο έως τρεις μήνες. Μετρά το ποσοστό του σακχάρου στο αίμα που συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη, την πρωτεΐνη που μεταφέρει το οξυγόνο στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μας, τόσο περισσότερη αιμοσφαιρίνη θα έχει συνδεθεί με το σάκχαρο. Ένα επίπεδο HbA1c 6,5% ή υψηλότερο σε δύο ξεχωριστές εξετάσεις δείχνει ότι έχουμε διαβήτη.
• Τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος. Ένα δείγμα αίματος λαμβάνεται σε τυχαίο χρόνο. Ανεξάρτητα από το πότε φάγαμε τελευταία φορά, ένα τυχαίο επίπεδο σακχάρου στο αίμα 200 mg/dL ή υψηλότερο υποδηλώνει διαβήτη, ειδικά εάν συνοδεύεται από τυπικά συμπτώματα.
• Μέτρηση γλυκόζης πλάσματος νηστείας. Ένα δείγμα αίματος λαμβάνεται το πρωί μετά από νηστεία (μη λήψη τροφής) για 8 ώρες. Εάν το αποτέλεσμα είναι 126 mg/dL ή υψηλότερο σε δύο ξεχωριστές εξετάσεις, έχουμε διαβήτη.
• Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης. Έπειτα από νηστεία 10 ωρών γίνεται μέτρηση γλυκόζης στο αίμα μας πριν και δύο ώρες αφού πιούμε ένα ζαχαρούχο υγρό. Ένα επίπεδο σακχάρου στο αίμα μικρότερο από 140 mg/dL είναι φυσιολογικό. Μια ένδειξη μεγαλύτερη από 200 mg/dL μετά από δύο ώρες υποδηλώνει διαβήτη. Μια ένδειξη μεταξύ 140 και 199 mg/dL υποδηλώνει “προδιαβήτη”.

Τι είδους φάρμακα πρέπει να λαμβάνω;

Η φαρμακευτική αγωγή του διαβήτη τύπου 2 συμπεριλαμβάνει μια σειρά από φάρμακα που βοηθούν τον οργανισμό να ελέγξει και να κρατήσει τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο φυσιολογικό. Υπάρχουν διάφορα σχήματα θεραπείας, είτε με μεμονωμένες δραστικές ουσίες είτε σε συνδυασμό. Τα φάρμακα του διαβήτη τύπου 2 συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων την μετφορμίνη, τις σουλφονυλουρίες, τη πιογλιταζόνη, τους αναστολείς DPP-4, τους αναστολείς SGLT2, τους αγωνιστές των υποδοχέων του GLP-1, καθώς και την ινσουλίνη. Η επιλογή του σχήματος θεραπείες γίνεται με βάση τις ανάγκες του κάθε ασθενή και με την παρακολούθηση και καθοδήγηση του ενδοκρινολόγου.

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ διαβήτη τύπου 1 και 2;

Η βασική διαφορά ανάμεσα στο νεανικό διαβήτη τύπου 1 και το διαβήτη τύπου 2 είναι πως στο διαβήτη τύπου 1 το σώμα μας σταματάει να παράγει ινσουλίνη. Με άλλα λόγια, ενώ τα κύτταρά μας συνεχίζουν να ανταποκρίνονται κανονικά στην ινσουλίνη η γλυκόζη δεν μπορεί να απορροφηθεί, επειδή απλά δεν παράγεται άλλο αυτή η ορμόνη από το πάγκρεας. Έτσι το σάκχαρο αρχίζει να ανεβαίνει σε υψηλά επίπεδα και ακολουθούν τα τυπικά συμπτώματα του διαβήτη. Σε αντίθεση, στον διαβήτη τύπου 2 το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη φυσιολογικά, αλλά η ινσουλίνη δεν μπορεί να δράσει λόγω της ινσουλινοαντίστασης. Λόγω αυτής της βασικής διαφοράς εξηγείται γιατί στο νεανικό διαβήτη η θεραπεία είναι η χορήγηση ινσουλίνης από την αρχή, καθώς αναπληρώνουμε μια ορμόνη που λείπει.

Ο διαβήτης τύπου 1 μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και εμφανίζεται συχνά σε παιδιά ή κατά την εφηβεία. Ο διαβήτης τύπου 2, ο πιο κοινός τύπος, μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και είναι πιο συχνός σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών.