Τι είναι οι παραθυρεοειδείς αδένες;
Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι τέσσερις αδένες που βρίσκονται πίσω από τον θυρεοειδή αδένα στο λαιμό, από εκεί και η ονομασία τους. Οι αδένες αυτοί παράγουν την παραθορμόνη η οποία ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία των κυττάρων του σώματος και διατηρείται μέσα σε πολύ αυστηρά όρια από τον οργανισμό. Παρεκκλίσεις από αυτά τα όρια, είτε αύξηση είτε μείωση του ασβεστίου στο αίμα, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα. Η παραθορμόνη εκκρίνεται όταν τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα μειώνονται. Ως αποτέλεσμα ο οργανισμός απορροφάει ασβέστιο από τη διατροφή μέσω του εντερικού συστήματος, ή εάν η διατροφή είναι φτωχή σε ασβέστιο απελευθερώνει ασβέστιο από τα οστά. Η απορρόφηση ασβεστίου από τη διατροφή προϋποθέτει επάρκεια σε βιταμίνη D καθώς αυτή παίζει ένα σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.
Ποιες είναι οι παθήσεις των παραθυρεοειδών αδένων;
Οι ποιο κοινές παθήσεις των παραθυρεοειδών αδένων σχετίζονται με την αυξημένη ή μειωμένη έκκριση παραθορμόνης με επακόλουθη αύξηση ή μείωση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.
Η πιο κοινή περίπτωση αυξημένης έκκρισης παραθορμόνης είναι ο λεγόμενος πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, όπου ένας ή και περισσότεροι από τους παραθυρεοειδείς αδένες «ξεφεύγουν» από τον έλεγχο του οργανισμού και παράγουν αυτόνομα παραθορμόνη. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του επιπέδου ασβεστίου στο αίμα (υπερασβεστιαιμία) που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρολιθίαση αλλά και οστεοπόρωση (λόγω της αυξημένης απελευθέρωσης ασβεστίου από τα οστά). Εάν το ασβέστιο βρεθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα μπορεί αν προκληθεί η λεγόμενη υπερασβεστιαιμική κρίση – μια οξεία κλινική κατάσταση με πολυουρία, αφυδάτωση και διαταραχές του επιπέδου συνείδησης που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης σε νοσοκομείο.
Ο υποπαραθυρεοειδισμός, δηλ. η μειωμένη έκκριση παραθορμόνης στο αίμα, είναι συνήθως αποτέλεσμα αυτοάνοσου ή έπειτα από ιατρική επέμβαση π.χ. στα πλαίσια θυρεοειδεκτομής. Η επακόλουθη μείωση του επιπέδου ασβεστίου στο αίμα (υπασβεστιαιμία) χρήζει αντιμετώπισης με αντικατάσταση ασβεστίου και βιταμίνης D.