Διαβητικό Πόδι

Τι είναι το διαβητικό πόδι;

Το σύνδρομο διαβητικού ποδιού ή απλά διαβητικό πόδι είναι μια σοβαρή επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη. Περιλαμβάνει μια σειρά από παθήσεις των ποδιών, όπως η λοίμωξη, η ανάπτυξη πληγών (έλκη), και η καταστροφή του βαθιού ιστού του ποδιού. Το διαβητικό πόδι εμφανίζεται σε συνδυασμό με υποκείμενη νευροπάθεια ή/και με αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων.

Ποια είναι τα αίτια;

Οι βασικές αιτίες για την εμφάνιση του διαβητικού ποδιού είναι η έλλειψη αισθητικότητας λόγω διαβητικής νευροπάθειας και η έλλειψη καλής αιματώσεως που οφείλεται σε περιφερική αρτηριακή νόσο. Η διαβητική νευροπάθεια είναι μια επιπλοκή του διαβήτη όταν δεν είναι καλά ρυθμισμένος, όπου τα νεύρα των ποδιών που κανονικά μεταφέρουν το αίσθημα του πόνου στον εγκέφαλο παύουν να λειτουργούν σωστά. Το αποτέλεσμα είναι να μην αντιλαμβανόμαστε τον πόνο, π.χ. όταν μας στενεύει το παπούτσι μας ή αν πατήσουμε κάτι αιχμηρό, με κίνδυνο τραυματισμού του ποδιού χωρίς να το καταλάβουμε. Η διαβητική νευροπάθεια οδηγεί επίσης σε ατροφίες των μυών του ποδιού που καταλήγουν σε παραμορφώσεις της φυσιολογικής δομής του κάτω άκρου. Αυτό καταλήγει σε αλλαγές στην κατανομή του βάρους στα πέλματα και αυξάνει σημαντικά την ανάπτυξη κάλων (τύλων) και πληγών (ελκών).

Η περιφερική αρτηριακή νόσος είναι αποτέλεσμα της αρτηριοσκλήρωσης των αρτηριών των άκρων, δηλαδή είναι μια στένωση που προκαλείται στα αγγεία που τροφοδοτούν τα πόδια με αίμα. Αυτό οδηγεί σε έλλειψη καλής αιματώσεως και συμβάλλει στην εμφάνιση έλκων ενώ κάνει την επούλωση υφιστάμενων πληγών πιο δύσκολη. Ο συνδυασμός νευροπάθειας και κακής κυκλοφορίας του αίματος διευκολύνουν την μόλυνση της πληγής που μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του βαθιού ιστού του ποδιού.

Ο κίνδυνος εμφάνισης διαβητικού ποδιού αυξάνεται στις εξής περιπτώσεις:

• Εάν υπάρχει ιστορικό προηγούμενης πληγής ή ακρωτηριασμού κάτω άκρου
• Προχωρημένες μορφές διαβητικής πολυνευροπάθειας
• Μειωμένη όραση, λόγω της οποίας τα άτομα σε διαβήτη είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς και δεν διαπιστώνουν εγκαίρως βλάβες στα πόδια τους
• Τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας
• Κακή ρύθμιση διαβήτη
• Κάπνισμα
• Παραμορφώσεις του ποδιού όπως σφυροδακτυλία, γαμψοδακτυλία, κοιλοποδία, δυσκαμψία του μεγάλου δακτύλου, υπερκερατώσεις, κάλοι, κ.α.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Πολλές φορές τα πρώτα συμπτώματα του διαβητικού ποδιού περνάνε απαρατήρητα, καθώς η έλλειψη της αίσθησης του πόνου και η παραμόρφωση της δομής του ποδιού εμφανίζονται σταδιακά. Τα πρώτα συμπτώματα περιλαμβάνουν ξηροδερμία, υπερκεράτωση και κάλους (τύλους) στα πόδια. Στην περίπτωση περιφερικής αρτηριοπάθειας μπορεί αν υπάρχει πόνος στις γάμπες κατά το περπάτημα. Οι πληγές του διαβητικού ποδιού συνήθως δεν πονάνε λόγω της νευροπάθειας και εμφανίζονται σε σημεία όπου υπάρχουν τριβές, π.χ. σε στενό παπούτσι, ή αυξημένες πιέσεις στο πέλμα.

Εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, οι πληγές μπορεί να επιμολυνθούν με αποτέλεσμα το δέρμα ή και ολόκληρο το πόδι να κοκκινίζει (ερύθημα), να γίνεται ζεστό και πολλές φορές να δημιουργείται δυσοσμία. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει κατάλληλη θεραπεία ο συνδυασμός νευροπάθειας, κακής αιμάτωσης και λοίμωξης μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένη νέκρωση, σήψη και γάγγραινα, με κατάληξη στον ακρωτηριασμό.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία;

Η καλύτερη θεραπεία του διαβητικού ποδιού είναι η πρόληψη! Χρειάζεται καλή φροντίδα των ποδιών με περιποίηση της φυσικής κατάστασης του δέρματος χρησιμοποιώντας ενυδατική κρέμα καθημερινά. Τα παπούτσια πρέπει να είναι άνετα και μαλακά και να εφαρμόζουν σωστά χωρίς καθόλου τριβές ή πίεση. Θα πρέπει να γίνεται σωστή και τακτική φροντίδα των νυχιών και προσεκτική αφαίρεση υπερκερατώσεων και τύλων, κατά προτίμηση από ποδολόγο με εξειδίκευση στο διαβητικό πόδι. Χρειάζεται καθημερινός έλεγχος των ποδιών για τυχών πληγές από το άτομο με διαβήτη και τακτική εξέταση για τα συμπτώματα διαβητικής νευροπάθειας και περιφερικής αρτηριακής νόσου από εξειδικευμένο ενδοκρινολόγο – διαβητολόγο η οποία θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Εάν εμφανιστεί έλκος η θεραπεία πρέπει να γίνεται από ενδοκρινολόγους – διαβητολόγους εξειδικευμένους στο διαβητικό πόδι ή σε ειδικά ιατρεία.

Η θεραπεία του διαβητικού ποδιού περιλαμβάνει τον καθαρισμό της πληγής και την αποφόρτιση από πίεση στο σημείο του έλκους με ειδικά υποδήματα, πάτους ή και νάρθηκες. Σε περίπτωση μόλυνσης η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβίωση και στενή παρακολούθηση ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση της μόλυνσης. Εάν υπάρχει προχωρημένη περιφερική αρτηριακή νόσος με κακή αιμάτωση των κάτω άκρων πρέπει να γίνεται εξέταση από ειδικό αγγειοχειρουργό ώστε να γίνει εκτίμηση για την ανάγκη και δυνατότητα θεραπείας. Σε βαριά περιστατικά διαβητικού ποδιού ή σε αυτά που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία μπορεί να χρειαστεί εισαγωγή σε νοσοκομείο.