Κακές διατροφικές συνήθειες και πώς να τις αποφύγουμε

Οι κακές διατροφικές συνήθειες θεωρούνται άλλη μια μάστιγα που απειλεί τον σύγχρονο κόσμο. Διάφοροι παράγοντες, όπως οι ταχύτατοι ρυθμοί της καθημερινότητας, το άγχος και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος, αναπόφευκτα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις διατροφικές συνήθειες παιδιών και ενηλίκων. Κατά συνέπεια, όταν το άτομο δεν ακολουθεί μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή, οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του είναι πολλές. Η αύξηση του σωματικού βάρους αυξάνει με τη σειρά της τον κίνδυνο παχυσαρκίας και εμφάνισης επιπλοκών, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Στο παρόν άρθρο, θα επιχειρήσουμε να «φωτίσουμε» κάποιες από τις πιο κοινές παγίδες που μας «εντάσσουν» σε ανθυγιεινά διατροφικά πρότυπα και να κατανοήσουμε τα ερεθίσματα που μας οδηγούν σε αυτά, καθώς μόνο με την ενίσχυση της επίγνωσης θα μπορέσει κανείς να απαλλαγεί από τις κακές διατροφικές συνήθειες και να στραφεί προς έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Φαγητό από βαρεμάρα

Αρχικά, ένας βασικός ένοχος που κρύβεται πίσω από τις κακές διατροφικές συνήθειες των περισσοτέρων είναι το αίσθημα βαρεμάρας ή πλήξης. Δεν είναι λίγα τα άτομα που θα αναζητήσουν ένα γευστικό σνακ ή θα επιδοθούν σε περιττά γεύματα απλώς και μόνο για να καλύψουν το κενό της πλήξης που νιώθουν. Και μπορεί αυτό να ξεκινά ως ένα ανόητο τσιμπολόγημα, ωστόσο ενδέχεται να οδηγήσει στην υπερκατανάλωση τροφής και, πιο συγκεκριμένα, στην κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών με πολλές θερμίδες.

Για να ξεπεραστεί, λοιπόν, αυτή η κακή συνήθεια, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει το άτομο τα ερεθίσματα που το οδηγούν σ’ αυτήν και να επιχειρήσει να βρει εναλλακτικές δραστηριότητες, όπως η άσκηση ή κάποιο άλλο χόμπι, προκειμένου να ανακατευθύνει αλλού την προσοχή του και να μπορέσει έτσι να σπάσει τον φαύλο κύκλο.

Το φαγητό ως επιβράβευση

Μια δεύτερη κακή συνήθεια, βαθιά ριζωμένη στην καθημερινότητα των περισσοτέρων, είναι η χρήση του φαγητού ως επιβράβευση. Η εν λόγω συνήθεια, που σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη συναισθηματική διατροφή, έγκειται στον εορτασμό ενός προσωπικού επιτεύγματος μέσω της τροφής και της απόλαυσης που προσφέρει. Δυστυχώς, αυτή η συνήθεια μπορεί να οδηγήσει το άτομο στο να συσχετίζει οποιαδήποτε επιτυχία με ανθυγιεινές τροφές.

Προκειμένου να αποφευχθεί αυτό, λοιπόν, είναι σημαντικό για το άτομο που έχει αναπτύξει τη συνήθεια του να «αυτό-επιβραβεύεται» μέσα από το φαγητό, να φροντίσει να αλλάξει η σχέση του με αυτό. Θα πρέπει, επομένως, να συνειδητοποιήσει τι του προσφέρει η υπερκατανάλωση φαγητού, ποια συναισθηματικά κενά γεμίζει με το φαγητό, και να μην το αντιμετωπίζει ως ανταμοιβή και επιβράβευση, αλλά αντίθετα να περιποιηθεί τον εαυτό του μέσα από άλλου είδους πνευματικές και συναισθηματικές επιβραβεύσεις, όπως είναι η ανάγνωση ενός βιβλίου, η προβολή μιας ταινίας, μια έξοδος, ένα ταξίδι κ.ά.

Το φαγητό ως αντικαταθλιπτικό

Η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού και ιδιαίτερα η χρήση του φαγητού ως τρόπου αντιμετώπισης του στρες ή της θλίψης, είναι μια πολύ γνωστή κακή διατροφική συνήθεια. Γιατί; Γιατί το λεγόμενο “comfort food” μπορεί μεν να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση, ωστόσο οι μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτού μπορεί να είναι επιζήμιες τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία.

Τι μπορεί να γίνει; Είναι σημαντικό να εντοπιστούν οι συναισθηματικοί παράγοντες και να αναζητηθούν εναλλακτικοί μηχανισμοί αντιμετώπισης, όπως η ενασχόληση με δραστηριότητες που αποφορτίζουν (π.χ. άσκηση), ακόμα και η αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας.

Κοινωνικές υποχρεώσεις

Πολύ συχνά διάφορες κοινωνικές συγκεντρώσεις και δημόσιες εκδηλώσεις περιστρέφονται γύρω από το φαγητό, καθιστώντας δύσκολη την τήρηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Είτε πρόκειται για ένα οικογενειακό δείπνο, για ένα πάρτι με φίλους ή για μια επαγγελματική εκδήλωση, πολλά άτομα ωθούνται υποχρεωτικά στην κατανάλωση φαγητού. Μάλιστα, η πίεση είναι ιδιαίτερα μεγάλη όταν βρίσκονται σε μια περίοδο που ακολουθούν κάποιου είδους δίαιτα ή συγκεκριμένη διατροφή και δεν μπορούν να «αρνηθούν» το φαγητό που τους προσφέρεται.

Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι για να μην αισθάνεται το άτομο πίεση όταν βρίσκεται έξω, σε κάποια κοινωνική εκδήλωση. Ένας τρόπος είναι να τρώει ένα ολοκληρωμένο γεύμα προτού βρεθεί σε κάποια εκδήλωση, με στόχο να αισθάνεται κορεσμό και να περιορίσει έτσι το τσιμπολόγημα. Επίσης, η επιλογή μικρότερων σε ποσότητα μερίδων, με έμφαση σε πιο υγιεινές επιλογές μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ της κοινωνικοποίησης και της τήρησης μιας ισορροπημένης, υγιεινής διατροφής.

Τρόποι για να αποφύγετε τις κακές διατροφικές συνήθειες

  • Ενσυνείδητη διατροφή: Γνωστή στα αγγλικά και ως mindful eating, η ενσυνείδητη διατροφή αναφέρεται στην πρακτική του να χρησιμοποιούμε όλες μας τις σωματικές και συναισθηματικές αισθήσεις και να είμαστε ολοκληρωτικά παρόντες όταν καταναλώνουμε φαγητό. Αυτή η προσέγγιση βοηθά στο να προλάβει το άτομο την υπερκατανάλωση τροφής και να ενισχύσει μια πιο υγιή σχέση με το φαγητό.
  • Προγραμματίστε και προετοιμάστε τα γεύματά σας: Ο προγραμματισμός των γευμάτων (meal prepping) μπορεί να αποτρέψει το άτομο από τις παρορμητικές, ανθυγιεινές επιλογές τροφίμων. Το να φροντίζετε να υπάρχουν πάντα μαζί σας θρεπτικές επιλογές, ακόμα και ανάμεσα στο επιβαρυμένο πρόγραμμα της καθημερινότητάς σας, θα σας βοηθήσει να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή.
  • Μείνετε ενυδατωμένοι: Πολλές φορές η αφυδάτωση συγχέεται με την πείνα, οδηγώντας έτσι στην κατανάλωση περιττών τροφών. Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας μειώνει τις πιθανότητες να καταφύγετε σε κάποιο σνακ με πολλές θερμίδες.
  • Αναζητήστε υποστήριξη: Μοιραστείτε την ανάγκη σας να ακολουθείτε μια πιο υγιεινή διατροφή με φίλους ή μέλη της οικογένειάς σας. Το να περιβάλλεστε από ένα σύστημα υποστήριξης θα σας προσφέρει την απαραίτητη ενθάρρυνση και υπευθυνότητα, ώστε να αποφεύγετε τις κακές διατροφικές συνήθειες.
  • Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας: Η κατανόηση της θρεπτικής αξίας που έχουν διαφορετικές τροφές θα σας δώσει τη δυνατότητα να κάνετε πιο συνειδητές επιλογές. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να εκπαιδευτείτε πάνω στα οφέλη μιας ισορροπημένης διατροφής, καθώς και στις αρνητικές συνέπειες ορισμένων τροφών στη συνολική σας υγεία.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως το να απελευθερωθεί κανείς οριστικά από τις κακές διατροφικές συνήθειες είναι μια πολυπαραγοντική διαδικασία που απαιτεί συνειδητή προσπάθεια από το άτομο. Με την απαραίτητη, όμως, προσοχή και προετοιμασία, αλλά και με το στόχο της συνολικής υγείας, ο καθένας μπορεί να ξεπεράσει τις κακές διατροφικές συνήθειες και να υιοθετήσει έναν τρόπο ζωής που θα υποστηρίζει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία.

Leave a reply